Büyük Efendi'nin Sarayı, Robert Withers

XVII. Yüzyıl Osmanlı tarihi açısından genişlemenin durduğu ve Aydınlanma Çağına ayak basan Batı karşısında moral değerlerinin de gerilemeye başladığı dönemdir. XVI. Yüzyıl sonunda III. Mehmed tahta çıkarken on dokuz erkek kardeşini öldürtmüştü. 1603de onun yerine geçen I. Ahmetin daha ılımlı bir kişiliği vardır. Ama fetihler durmuştur; Celali başkaldırmaları, Anadoluyu kasıp kavurmaktadır ve padişah Kuyucu Murad Paşa ve benzeri kanlı vezirlerle bu çalkantıları dindirmeye çalışmaktadır. Bunun yanında İspanyolların ve Portekizlilerin Güney Amerikedan getirip Avrupaya döktükleri altınların yarattığı enflasyon dalgası da Osmanlı ekonomisini olumsuz biçimde etkilemektedir. Büyük efendinin Sarayı kitabı böyle bir ortamda Osmanlı sarayındaki yaşamı anlatmaktadır. Kitap XVII. Yüzyılın ilk çeyreğinde yazılmıştır. Yazarı o tarihte İstanbulda Venedik Cumhuriyetini temsil eden Büyükelçi Ottaviano Bondur. Bu çalışma, o dönemdeki İstanbuldaki İngiliz Büyükelçiliğinde görev yapan Robert Withers tarafından İngilizceye çevrilmiş, daha sonra 1653 tarihinde Oxford Üniversitesi profesörlerinden John Greaves tarafından yayınlanmıştır. Kitap Topkapı Sarayındaki yaşamın özellikleri, padişahın ve saray mensupluların yaşam biçimi ve bunların arasındaki ilişkiler, yönetim örgütü, saray protokolu, dinsel inançlar ve hukuksal konular gibi çeşitli alanları kapsayan ayrıntılı bilgileri içermektedir. XVII. Yüzyıl başında Osmanlı Sarayındaki yaşam konusunda en gerçekçi ve güvenilir kaynak olarak tanımlanan bu yapıtın çevirisini Cahit Kayranın kaleminden okurlarımıza sunuyoruz.