İslam Düşünce Tarihinde Mezhepler

İSLÂM DÜŞÜNCE TARİHİNDE MEZHEPLER Prof. Dr. Mehmet Saffet Sarıkaya Mezhep, insanların yaşadıkları sosyal çevrede dinin ana kaynaklarını anlama ve uygulamada ortaya çıkan farklılıkların kurumlaştığı dinî gruptur. Mezhepler, bir dinin menstıpları için alt kimlik ifadeleridir. Mezhepler beşerî nitelikli oluşumlardır; din ile özdeşleştirilemezler. Mezhebi farklılıklar 1. Mutlaklık iddiasında bulunmadıkça; 2. Kendilerini İslam'ın temsilcisi olarak görmedikçe; 3. Kendilerinin dışındakileri öteki olarak algılamadıkça; birer zenginlik olarak kabul edilebilir. Farklı mezhepleri, tarikatları, cemaatleri; hak-batıl, doğru-yanlış, sapık-bidat vb. sınıflandırmalara tabi tutmak yerine, insan doğasından kaynaklanan ve toplumsal yapıyla kurumsallaşan farklı bilgi sistemleri veya zihniyet biçimleri olarak algılamak daha doğrudur. Mezhepleri konu edinen İslâm Mezhepleri Tarihi'nin gayesi, günümüze kadar ortaya çıkmış mezheplerin, çıkış sebeplerini, oluşum süreçlerini, sosyal ve iktisâdı yapılarını, dinî aktivitelerini ve dinamik unsurlarını objektif olarak ele alıp analiz ederek günümüz Müslümanlarının küreselleşen dünyada dinini en iyi şekilde yaşayabilecek bir zihniyet ve dünya görüşü oluşturmalarına, dinini en doğru şekilde algılayıp temsil etmelerine, birlik ve beraberlik içinde yaşayabilmelerine katkı sağlamaktır.