Musul Atabegliği, Adnan Eskikurt

Musul Atabeg Devleti, Fırat ve Dicle nehirleri arasında yer alan el-Cezîre bölgesinde Irak Selçuklu Sultanı Mahmud Hana bağlı olarak İmâdeddîn Zengî b. Kasîmüddevle Aksungur tarafından 1127de kurulmuştur. Bölgenin coğrafî çekim gücü sebebiyle hızla cazibe merkezi hüviyeti kazanmış ve ticârî faaliyetlerden de faydalanıp mahalli bir güç haline gelmiştir. Zengî ve ardılları el-Cezîre ile Suriyeyi tek bir idare altında birleştirerek Haçlılarla büyük mücadelelere giriştiler. Ancak Eyyûbîlerin ortaya çıkışı bölgenin siyâsî dengesini altüst etti ve bunun sonucunda hâkimiyetleri Musul ve etrafındaki bazı yörelerle sınırlandı. Bununla birlikte, Moğolların bölge üzerine harekete geçmeleri karşısında atabegler akıllıca bir siyâset izleyerek bir süre daha varlıklarını koruyabildiler. Elinizdeki bu eserde, ağırlıklı olarak Eyyûbî ilerleyişi ve Moğol istilâ hareketleri sırasında nüfuz sahası epeyce daralan son Zengî Atabegleri ve onlara halef olan Lülü ailesinin idaresinde yaşanan devir incelenmektedir.