Nesefi Tefsiri Tercümesi 10 Cilt, Şamua, Ravza Yayınları

 

 

 

İmam Nesefi´nin Medarikü´t Tenzi´l- ve Hakaiku´t-Te´vil adlı eseri Zemahşeri´den sonra dirayet tefsirleri içinde müstesna bir mevkiye sahiptir. Muhtasar ve Cami bir tefsirdir. Müellif kendisinden önceki tefsirleri ya da çok uzun ya da anlaşılmayacak veya faydalı olmayacak derecede kısa bulmuş ve orta hacimli bir eser yazmıştır. Bu tefsir İslam Dünyasında çok büyük itibar görmüş ve devamlı olarak istinsah edilerek İslam Dünyasında yayılmıştır. Bu nedenle günümüzde bir çok kütüphanede yazma nüshaları bulunmaktadır.

 

 Kitap: Nesefi Tefsiri Tercümesi

Yazar: İmam Nesefi

Tercüme: Harun Ünal - Şerafettin Şenaslan

Yayınevi: Ravza Yayınları

Etiket Fiyatı: 350TL + kdv 

Kağıt - Cilt: 1. Hamur Beyaz Kağıt  - Ciltli - 10 Cilt Takım

Sayfa - Ebat: 5.984 sayfa   -  17x24

Yayın Yılı: 2011

 

  

                           Yaratan Rabbinin adıyla  oku . O, insanı " alak " dan yarattı.

                           Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2

         Eksiksiz tüm övgüler; âlemlerin Rabbi olan, hakkı batıldan ayırt ettiren, kitabı indir en Allah'a, salat ve selam da o indir ilen Kur'an'ı bizzat yaşayarak kendi hayatında gösteren, sınır koyma yetkisi kendisine verilen O'nun Rasulüne, ehli beyte ve ashabına olsun. Amin  

                 MÜTERCİMİN ÖNSÖZÜ

İstanbul Bakırköy İmam Hatip Lisesinden öğrencim olan Ravza Yayınları sahibi Mustafa Kasadar kardeşim Nesefi Tefsirini tercüme et­mem için bana teklif getirdiklerinde bu tekliflerini Kur'an'a ve onun açıklanmasına bir hizmet olarak değerlendirdiğimden ötürü bu tekliflerini Rabbimin bir lutfu olarak kabul ettim. Bunun için de Rabbime hamd et­tim. 

Gerçi daha önce yayımlanan merhum Said Havva'nın, "el-Esas Fi't-Tefsir" adlı tefsirinin "Maide ve En'am" surelerinin çevirisi ile İs­mail Hakkı Bursevî'nin tasavvuf! manadaki tefsiri olan ve M. Ali Sabuni tarafından ihtisar edilen, "Ruhu'l-Beyan" tefsirinin de "Fatiha ve Baka­ra" surelerinin tercümesi bana aittir. Fakat bir bütün halinde böyle bir tef­sir hazırlamam nasip olmamıştı.

Tek bir dileğim vardı Rabbimden. Yüce Kitabını baştan sona tefsir etmek veya bir tefsirin çevirisini yapmak.. Elinizdeki tefsirde surelerin büyük bir kısmının çevirisini yapmakla Rabbim bu dileğimi kabul buyur­du. O'na ne kadar hamd etsem azdır. Rabbimden dileğim, emanetini O'nun Kitabı ve Rasulü'nün Sünneti üzerinde çalışmakla sona erdirsin.

Ebu'l-Berekat Abdullah b. Ahmed b. Mahmud en-Nesefi'nin (v. 710/1310), "Nesefi Tefsiri" diye şöhret kazanan eseri "Medariku't-Tenzil ve Hakaiku'l-Te'vil" adlı tefsiridir. Bu tefsiri diğerlerinden ayıran en be­lirgin birkaç özelliğini şöylece özetlemek mümkündür: 

1- Müellif, Zemahşeri'nin "Keşşaf adlı tefsiri ile, Beyzavi'nin, "Envaru'l-Tenzil ve Esraru'l-Te'vil" adlı tefsirindeki güzellikleri tefsi­rine yansıtmıştır. Fakat oradaki güzellikleri tefsirine aktarırken, Keşşafın Mutezile'yi yansıtan yorumlarını ayıkladığı gibi, Beyzavi'de ve diğerin­de var olan İsrailiyat'a da yer vermemiş, bunları da ayıklamıştır. Fakat buna rağmen çok az da olsa tefsirinde İsrailiyata kimi zaman o da yer vermekten kurtulamamıştır.

2-   Tefsirinde orta bir yol izlemiştir. Bıkkınlık verici aşırı açıklama­lara yer vermediği gibi, anlaşılamayacak derecede de kısa tutmamıştır.

3-   Kıraat farklılıklarına ve irap kurallarına yer verirken, hiçbir za­man asıl konunun dışına çıkmamıştır.

4-   Ameli-İçtihadî mezheplerin fıkhî görüş ayrılıklarına zaman za­man yer vermiş, ancak kendisi Hanefi mezhebine bağlı olduğundan açık­lamalarında bu mezhebin görüş ve yorumları doğrultusunda hareket etmiştr. Kendi mezhebine aykırı gördüğü mezheplere cevap verirken mezhep taassubuna kapılarak hiçbir zaman aşırıya gitmemiştir.

                TERCEMEDE İZLENEN YOL

 

1-  İmamların işaret ettikleri kıraat farklılıklarına tümüyle her geç­tiği yerde yer verilmiştir. Şayet gözden kaçmadıysa bunların hiç biri atlanmamıştır. Kitapta kıraat imamlarının bölgelerine, örneğin; "Şâmî, Basrî, Kûfî, Mekkî, Medenî veya Hicâzî" gibi işaret edildiği halde biz çe­viride bunların kimler olduğunu açarak bizzat İmamların adlarını verdik. Az da olsa bölge ya da okul adlarına izafeten de zikrettik.

2-   İ'rab ile alakalı ifadelere açıklık getirdik. Zaman zaman dilbil­gisi yani Nahivle alakalı hususların Türkçe karşılıklarına da yer verdik.

3-   Elinizdeki tefsir her ne kadar bir kelime tefsiri değil ise de, son zamanlarda bu isimle yayımlanan ve Kur'an'ın manasını öğrenmeye olan rağbet çerçevesinde kısmen de olsa onların da yerini alacak olan bir tef­sirdir. Çünkü kelimeler ve cümleler nahiv açısından tahlil edilirken çoğu zaman kelimelere bu manada yer verilmiştir.

Bu duygular içerisinde tefsirimizi takdim ederken, beşer olarak far­kına varmadan eğer bir yanılgıya düşmüş isek, bu hususları bize bildiren­lere şimdiden teşekkürü bir borç biliriz.

Bu değerli Tefsiri Türkçe'ye kazandırmakla gayret gösteren sami­mi, dürüst ve ihlas sahibi kardeşim-öğrencimi de bu hizmetinden ötürü tebrik ediyor, duanıza muhtaç bu kardeşinizi de hayatını Kitap ve Sünne­te hizmet üzere sürdürmesi ve bu uğurda Rabbine emanetini teslim etme­si için dua etmenizi bekliyorum.

Harun ÜNAL

İstanbul

Ocak - 2003

  

  

                                                              HAYATI, ŞAHSİYETİ VE ESERLERİ

 

Ebu'l-Berekât en-Nesefî H. VII. asırda Mâverâu'n-Nehr bölgesinin yetiştirdiği büyük âlimlerden biridir. Zamanın büyük fakîh ve âlimlerin­den ders okumuş, yetiştikten sonra kıymetli eserler vücûda getirmiştir. Buna ilâveten Ebu'l-Berekât, medreselerde müderrislik yapmak suretiyle birçok talebe de yetiştirmiştir.

Devrinin bir özelliği olmalı ki Ebu'l-Berekât çok yönlü bir âlimdir. Yalnız en güçlü olduğu saha fıkıh olup fıkhın hem usûl, hem de furûunda son derece faydalı eserler te'lif etmiştir. Eserleri üzerine yapılan şerh, haşiye, ta'lîka ve muhtasarlar, onun tesirinin asırlar boyunca devam etti­ğine delâlet eder. Fıkıh sahasında yazmış olduğu eserler, bu sahada Ha­nefî fıkhının temel metinlerinden olarak zamanımıza kadar okutulagelmiştir.

 

Onun fıkıh ve kelâm sahasındaki muvaffakıyyet ve bilgisinin tefsi­rine aksettiğinde şüphe yoktur. Tefsiri, gerek fıkıh ve gerekse kelâm yö­nüyle son derece kıymetlidir. Hemen hemen i'tikâdî bütün konularda tef­sirinde Ehlu's-Sunne ve'l-Cemâ'a dışında kalan mezheblere cevaplar vermiş; onların görüşlerini çürütebilmek için bütün maharetini kullanmış­tır. Kabul etmek gerekir ki bu konuların birçoğunda bazı dil ustalıkları ile meseleleri halletmeye çalışmış, zaman zaman muhalifi olduğu mezhebin ifadelerini aynen kullanmak zorunda kalmış ve buna rağmen yine karşı çıktığı mezheblerin görüşlerinin tersi neticeler çıkarmaya muvaffak ol­muştur. Tefsirinde kelâmı konularda başlıca muarızı Mu'tezile, fıkhî ko­nularda ise Şafiî mezhebidir. Bunların görüşlerini çürütebilmek için bü­yük çaba sarfetmiş olduğu görülüyor.

Eseri Medâriku't-Tenzîl'in, Zemahşerî tarafından te'lif edilen Keş­şaftan ihtisar edilmiş olması, onun derecesini düşürmez. Zira bir eserin, hem de i'tikâdî konularda muarızı olan bir müellif tarafından manâsı, orjinalitesi ve nüktelerine halel getirmeden ihtisarı da başlı başına maha­ret, kabiliyet ve bilgiye dayanmaktadır. Bütün bunları ise Ebu'l-Bere­kât'da bulmak mümkündür.

Ayrıca Zemahşerî'nin tefsirinde tasavvufa bir kelimeyle olsun yer verilmediği ve safîlerle tasavvufa karşı tavır alındığı, onlara karşı hakare-tâmiz ifadeler kullanıldığı halde Ebu'l-Berekât'ın tefsirinde böyle bir şeye rastlanmaz. Aksine Ebu'l-Berekât yer yer mutasavvıfenin sözlerine eserinde yer vermiş, onların nükteleriyle eserini süslemiştir.

Ayrıca tefsir kaynaklarının başında el-Hasen el-Basrî gelmektedir ki birçok tarikatın silsilelerini bu zâta dayandırdığı bilinmektedir. Gerçi Ebu'l-Berekât, el-Hasen'den nakillerinde onun tasavvufi söz ve açıkla­malarına yer vermemiştir. Ama bunun yanında diğer meşhur mutasav­vıflardan Cuneyd, Zu'n-Nûn, Rebî' ibn Haysem, Mâlik ibn Dînâr, Sehl et-Tusterî ve Şiblî gibi birçoğunun sözlerine âyetlerin münasebeti ölçü­sünde yer vermiştir.

Ebu'l-Berekât'ın tefsiri dil (sarf, nahv, belagat) ve kıraat ağırlıklı­dır. Bu iki konuya -bu günkü şartlar muvacehesinde- gereğinden fazla yer verildiğini söylemek yanlış olmaz kanaatindeyiz. Zira sadece anlaşılması müşkil âyetlerde değil, hemen bütün âyetlerdeki kıraat farklılıklarına ço­ğu kere bir yorum da getirmeksizin işaret etmiş, i'râbı son derece kolay ve anlaşılmasında herhangi bir işkâl olmayan âyetlerde dahi i'râba işaret etmiştir.

Bu tür fazlalıktan olmasaydı müfessir, tefsirinin başında belirttiği gayeye ulaşmış ve "okuyanları uzunluğu ile usandırmayacak" bir tefsir vücûda getirmiş olabilecekti.

Bununla birlikte fıkıh, kelâm, kıraat, dil ve belagat yönleriyle son derece câmî ve faydalı bir tefsir meydana getirmiş olduğu da eser ince­lendiğinde ortaya çıkmaktadır.

Sonuç olarak Ebu'l-Berekât, Fahruddin er-Râzî, Zemahşerî ve Kâdî Beydâvî den sonra dar çerçevede Mâverâu'n-Nehr bölgesinde ve genelde İslâm âleminde İslâmî ilimler sahasında yetişen âlimler içinde mümtaz bir mevkiye sahip çok yönlü bir âlimdir.

Kanaatimizce fıkıh ve kelâm sahalarındaki muvaffakiyetine ilâve­ten asırlar boyu medreselerde okutulan, Mâturîdî ve Hanefî Mezheble-rinin görüşlerinin Kur'an'dan dayanaklarını muhtasar ve faydalı bir şekil­de takdim eden, Kur'an'daki belagat ve nüktelere vecîz bir şekilde temas eden son derece câmî bir tefsir meydana getirmiştir.

Bir de herhangi bir müfessir ve eseri incelenip hüküm vermeye ça­lışırken zamanımız mantığı ve kültürü ışığında hüküm vermek yerine o zamanın şartları, kültürü, bilgi birikimi, ihtiyaçları ve bu eserlerin muha-tablarınm bilgi, kültür seviyelerinin göz önünde bulundurulması ve buna göre çok kesin hükümlerden kaçınılması kanaatimizce bir ilmî tarafsızlı­ğın gereğidir.