Ölü Canlar, Nikolay Vasilyeviç Gogol, Ark Kitapları

Burada, içimizden hangimizin daha suçlu olduğunu araştırmamız, sormamız neye yarar? Belki ben, hepinize, daha başta pek ciddî ve haşin şekilde muamele etmişimdir? Belki, sizden pek fazla şüphelenmiş olmam, bana samimî olarak faydalı olmak arzusunu besleyenleri benden uzaklaştırmıştır... Böyle olmakla beraber, eğer onlar hakikaten namuslu hizmet etmek, vatanının saadetine çalışmak istemiş olsalardı benim azametimi nazarı itibara almazlardı... (...)Fakat, artık aramızda en suçlu olanı aramayalım... Zira, vatanı kurtarmak mevzuubahistir! Vatan, yirmi düşman milletin istilâ darbeleri altında ölmez... Onu öldüren kendi cinayetlerimizdir... Ve herbirimiz, vatanımızın istilâya uğradığı o vahim devirlerde olduğu gibi, zulme ve ahlâksızlığa karşı mücadele etmenin, yalnız kendimize ait olan bir vazife olduğunu anlamadıkça ne kadar çalışılırsa çalışılsın bütün emekler boşa gider... Şimdi sizlere, kalp ve düşünce asaletinin ne demek olduğunu bilenlere sesleniyorum... Ve sizden, yeryüzünde insana yaraşan mukaddes vazifeyi hatırlamanızı istiyorum...