Rivayet Kültürü ve Yanlış Din Anlayışı, İbrahim Sarmış

Allahın alemlere rahmet olarak gönderdiği tevhid ve birlik dini olan İslâm, Emevi İslâmı, Abbasi İslâmı, Arap İslâmı, Acem İslâmı, Türk İslâmı, Berberi İslâmı gibi kavimlerin ve devletlerin İslâmına yahut Harici, Sünni, Şii, Mutezili, Mürcii, Kaderi, Cebri vd. fırkaların İslâmına ve örneğin Ehl-i Sünnetin içinde de Maturidi, Eşari, Selefi, Vehhabi, Hanefi, Maliki, Şafii, Hanbeli, Reyci, Rivayetçi vd. kollarına ayrıldığı gibi her birinin kendi içinde de ayrıldığı onlarca fırka ve mezhebin İslâmına dönüştü. Bütün bunların oluşturduğu inanç, bilgi, kültür ve anlayışlar ne yazık ki bu hengâmede Rasulullah ve toplumuna ilişkin bilgiler arasında rivayetler olarak toplumdan derlenip kitaplaştırıldı. Doğrunun yanında, çok zaman grupların ve kültürlerin anlayışlarını yahut amaçlarını yansıtan bu rivayetler insanların İslâm anlayışını ve kültürünü oluşturdu ve oluşturmaya devam etmektedir.