Temel Konularda Kuran Öğretisi, Mehmet Alagaş

Kur'an'a ve Kur'an öğretisine göre ne yapmalı? İşte bu genel soru ile Kur'an-ı Kerim'e yöneldiğimiz zaman, bu Yüce Kitap önce soruya açıklık getirmek istiyordu. Çünkü "Ne yapmalı?” sorusunu düşündüğümüz zaman bu soruda üç ayrı öğe vardı. Birincisi "Ne yapmalı?” sorusunu soran kişi, ikincisi yapılacak iş, üçüncüsü ise bu işin kime karşı yapılacağı idi. Dolayısıyla Kur'an-ı Kerim ikinci öğeye cevap vermeden üçüncü öğeye açıklık getirmek istiyor ve "Ne yapmalı?” sorusunu soran bizlere "Kime ya da neye karşı?” sorusunu yöneltiyordu. Sorulması ve açıklık getirilmesi gereken bu soruya, hiç kuşkusuz ki bizlerin verebileceği birçok cevaplar vardır. Ancak Kur'an-ı Kerim'in cevap vereceği bir konuda susmamızın hayır olacağını bilerek, bu sorunun cevabını da Kur'an'a bırakıyoruz. Nitekim bizler için bir hidayet rehberi olan Kur'an-ı Kerim'in "Kime ya da neye karşı?” sorusuna verdiği cevaplar, on dört ayrı genel başlıkta ifade edebileceğimiz cevaplar olmaktadır. Bu genel başlıkları ise şöyle sıralayabiliriz. 1. Allah'a karşı 2. Peygamberlere karşı 3. İlahi Kitap'lara karşı 4. Müslümanlara karşı 5. Şeytana karşı 6. Nefse karşı 7. Aile ve akrabaya karşı 8. İnsanlara karşı 9. Kafir ve müstekbirlere karşı 10. Ehl-i Kitap'a karşı 11. Fasık ve münafıklara karşı 12. Dünya ve ahirete karşı 13. Dine karşı 14. Amellere karşı Bu on dört genel başlık ile "Ne yapmalı?” sorumuz aydınlanmakta ve bu soruyu kime ya da neye karşı sorduğumuz açıklık kazanmaktadır.

"Ne yapmalı?" sorusunun merkezde olduğu Kur'an araştırmamıza, bu on dört başlığın birincisini esas alarak başlıyoruz. "Allah'a karşı ne yapmalıyız?" Bu soruyu esas alarak sürdürdüğümüz araştırma bittikten sonra görüyoruz ki, Kur'an-ı Kerim bu soruyu konuyla ilgili emirler ve nehiyler olmak üzere önce iki ayrı boyutta ele alıyor. "Allah'a karşı ne yapmalıyız?" sorusunu soran müslümanlara emirlerle ne yapacaklarını, nehiylerle ise ne yapmayacaklarını bildiriyor. Allah'a karşı Rabbani yaklaşımlar ve Allah'a karşı cahili yaklaşımlar olarak ifade ettiğimiz bu iki başlık, daha sonra kendi bünyesinde ara başlıklar oluşturarak konuya yeterli bir açıklık getiriyor. Bu ilk başlık bittikten sonra diğer başlığa geçiyor ve "Peygamberlere karşı ne yapalım?" sorusuyla yeni bir araştırmaya başlıyoruz. Bu araştırmanın neticesi ise bizlere hem peygamberlere karşı kalbi ve imani bir yaklaşım vermekte, hem de vaziyet edilen müslümanların vaziyet eden müslümanlara yönelik yaklaşım fıkhına belli bir çerçevede örneklik etmektedir. Hiç kuşkusuz.ki bu örneklikte, müslümanların sadece peygamberlere karşı gösterebilecekleri imani teslimiyet gibi yaklaşımlar yoktur. Müslümanların hareket fıkrayla ilgili genel başlıklar ise gereğine binaen fail, muhatap ve nüzul gerçeği dikkate alınarak hazırlanmıştır. Mesela "Müstekbirlere karşı ne yapalım?" sorusu öncelikle cahili ve rabbani yaklaşımlar olmak üzere iki ayrı düzlemde ele alınmış daha sonra rabbani yaklaşımlar, özel ve genel rabbani yaklaşımlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Çünkü bu önemli konuda, Efendimiz (s.a.v.)'in şahsında önder ve örnek müslümanlara verilen yaklaşım fıkhı, bütün müslümanlara şamil genel bir fıkıh değildir. "Müstekbirlere karşı özel Rabbani yaklaşımlar" başlığında beyan edilen bu yaklaşım fıkhı, belli bir yetkinliğe ve ehliyete gerek duyduğu için bütün müslümanlara değil, sadece ehil müslümanlara yüklenen bir fıkıhtır. "Müstekbirlere karşı genel Rabbani yaklaşımlar" başlığında beyan edilen yaklaşım fıkhı ise bütün müslümanların, bütün kardeşlerimizin yaşaması gereken ortak bir fıkıhtır. Aynı şekilde "Müslümanlara karşı özel Rabbani yaklaşımlar" başlığında yer alan yaklaşım fıkhı da, vaziyet eden müslümanların, vaziyet edilen müslümanlara karşı yaklaşımını belirlerken; "Müslümanlara karşı genel Rabbani yaklaşımlar" başlığında beyan edilen yaklaşım fıkhı, tüm müslümanların birbirlerine karşı genel yaklaşımlarını belirlemektedir. Tabi ki bütün bu yaklaşımlar ara başlıklar halinde ifade edilirken hareket metoduyla ilgili bu başlıkların, Kur'an-ı Kerim'in nüzul gerçeğine göre sıralanmasına özen gösterilmiştir.