Yeni Değerler İsyanı İçin Toplumsal Aşkın İsyanı (Bergson ve Etik) - Mehmet Münir Dedeoğlu

Yeryüzünde alet ve mezar yapabilen, düşünme yetisine sahip ve eylemlerinin bilincinde olan yegane canlının insan olduğu malum bir vakıadır. İnsanın bu temel özellikleri ilkçağdan beri birçok düşünür ve filozofun dikkatini çekmiştir. İnsan, doğası gereği yalnız yaşayamayan ve varlığını ancak belli bir topluluk içinde sürdürmek durumunda bulunan akıllı, duygulu, bir bedene ve bir öze sahip varlıktır. İnsanın bu temel nitelikleri aynı zamanda insanı ilgilendiren ve insandan kaynaklanan tüm edimlerin nedeni durumundadır. Bu nedenle insanın bütün yapıp-etmeleri, davranış ve eylemleri kendisini ilgilendirdiği kadar diğer insanları, hatta diğer canlı türlerini de yakından ilgilendirmektedir. Çünkü insan yapıp-etme ve eylemlerinin şuurunda olduğu gibi, söz konusu davranışlarını belli bir irade hürriyetiyle gerçekleştirmektedir. Bu yüzden de insan, tüm eylemlerinin sorumluluğunu duyma ve değerlendirmeyle her zaman için karşı karşıya kalmıştır. Bu bakımdan diyebiliriz ki insanın var olduğu günden beri, toplumsal bir fenomen olarak ahlâk da var olagelmiştir.